Scenario’s Regionaal Werk Centrum

De kwartiermaker voor het Regionaal Werk Centrum (RWC), Maaike van Leeuwestijn, is begin april gestart. Het doel van de inzet van de kwartiermaker is door een inhoudelijke verkenning en het concretiseren van de reeds bekende informatie rondom het RWC meerdere scenario’s voor het RWC op te stellen. In de scenario’s is aandacht voor onder andere afspraken over governance, een meerjarenagenda, financiën, services/dienstverlening, locatie, communicatie en landelijke trends. Belangrijk onderdeel van de opdracht is om wat regionaal goed werkt te behouden of door te ontwikkelen.  

De scenario’s worden in oktober gepresenteerd in het Bestuurlijk Overleg waarna het bestuur een definitieve keuze voor een scenario zal maken.

Proces richting Bestuurlijk Overleg

Het proces van de verkenning ziet er als volgt uit:

• Kennismaking en inhoudelijke gesprekken met betrokken partners | April – Juni
• Informatiebijeenkomsten en webinars ministerie SZW en Landelijke Programmaraad naar aanleiding van de Kamerbrief van 26 april 2024 | vanaf mei
• Werkbezoeken reeds bestaande RWC’s | Juni – juli
• Uitwerking input stakeholders, werkbezoeken en informatie SZW/programmaraad | Juni – augustus
• Concept scenario’s | Augustus
• Presentatie concept scenario in extra bestuurlijk overleg | September
• Presentatie definitieve scenario’s in bestuurlijk overleg | Oktober

Wat is Kwikstart?
Als jongeren 18 worden, moeten ze veel zaken zelf regelen. Verzekeringen, studiefinanciering aanvragen, een woning zoeken en inkomsten en uitgaven bijhouden bijvoorbeeld. De website en app Kwikstart biedt jongeren landelijke én lokale informatie over bijvoorbeeld jeugdzorg, gezondheid, wonen, onderwijs en werken. Gemeentes kunnen Kwikstart in hun eigen website opnemen, speciaal voor jongeren. Meer dan 100 Nederlandse gemeenten zijn aangehaakt op Kwikstart.

Gemeente Tiel wilde Kwikstart graag opnemen in hun informatievoorziening naar jonge burgers, maar vroeg zich af of de informatie voldoende aansluit bij de doelgroep die bestaat uit jongeren tussen de 16 en 27 jaar. In de toekomst starten ook andere Rivierenlandse gemeenten met het uitrollen van Kwikstart. Vanaf juni start bijvoorbeeld Zaltbommel.

Analyse en brainstorm met studenten ROC Rivor
RW-POA Rivierenland zocht contact met studenten van ROC Rivor (de doelgroep) voor een paneldiscussie en onderzoek. Mediavormgeving studenten en marketing & communicatie studenten hebben naar de website gekeken en feedback gegeven. Zowel op de websiteteksten als op de huidige animatiefilmpjes . De feedback is teruggeven aan het landelijke projectteam van Kwikstart

 Filmopnames in Digilab studio

De resultaten leidden tot een nieuwe aanpak waarbij als aanvulling op de teksten filmpjes met animaties worden toegevoegd met jongeren in de hoofdrol.

Samen met studenten en docenten van Digilab Rivierenland werd een pilot opgenomen in de opnamestudio van ROC Rivor.

Landelijk project

Het landelijke projectteam van Kwikstart is enthousiast over de aanpak en samenwerking met ROC studenten en het Digilab Rivierenland. Als de pilot slaagt, zou het project een landelijke spin-off kunnen krijgen.

Deze analyse is een aanvulling op de UWV Regionale kwartaalrapportage Banenafspraak zoals weergegeven via dashboard Banenafspraak1 en gaat specifiek over de gegevens van de Arbeidsmarktregio Rivierenland.

Het aantal banen is in het laatste kwartaal van 2023 licht gestegen, ook het aantal personen in het doelgroepregister steeg licht terwijl het aantal werkzame personen licht is gedaald. Over het gehele jaar 2023 is er wel een stijging van het aantal werkzame personen, namelijk 31.

Het totaal aantal banen stijgt in Rivierenland licht maar er is duidelijk een afvlakking zichtbaar als we het afzetten tegen de sterkere stijging in de periode tot eind 2019. In de regio ligt het resultaat nog boven de indicatieve taakstelling zoals die door de Stichting van de Arbeid voor de verschillende regio’s is gemaakt 2 .

Die taakstelling zal in 2024 omhoog gaan met 139 banen tot 2390. Met 2565 was dat aantal eind 2023 ook al ruimschoots behaald.

Het aantal werkzame personen is in absoluut aantal licht gedaald, als percentage van het totaal aantal personen in de doelgroepregister is het al langere tijd redelijk stabiel. De stijging van het aantal werkzame personen volgt al enkele jaren de langzame stijging van het aantal personen in het doelgroepregister.

Dit is een trend die we ook landelijk waarnemen. Het percentage blijft gelijk. De vraag is hoe dit komt. Het lijkt er op dat een stabiele groep mensen al langere tijd in het doelgroepregister staat maar niet aan het werk komt.

Sinds vorige week ligt het hoofdlijnenakkoord 2025-2028 op tafel.

Wat beogen de partijen PVV, VVD, NSC en BBB en welke effecten heeft het akkoord op het regionale onderwijs- en arbeidsmarktbeleid? RW-POA Rivierenland maakte een beknopte samenvatting. De teksten zijn soms één-op-één overgenomen uit het akkoord. Niet volledig maar wellicht handig voor het overzicht. Onderin vindt u ook de link naar het analyse van de VNG en de reactie van de G 40. Inmiddels heeft het CPB de het akkoord ook doorgerekend. Zie hiervoor de CPB analyse.

Bestaanszekerheid en koopkracht

Er zijn nu maatregelen nodig die mensen direct merken in de portemonnee, waardoor ze meer loon naar werken krijgen. Maatregelen die gericht zijn op zekerheid en meedoen op de arbeidsmarkt, die niet verder nivelleren en tegelijkertijd (kinder-)armoede in Nederland voorkomen. Daarnaast zijn er maatregelen nodig die inhouden dat meer werken ook betekent dat mensen erop vooruitgaan, met specifieke aandacht voor werkenden met een middeninkomen.

• Zekerheid op de arbeidsmarkt wordt gestimuleerd, bijvoorbeeld voor echte zelfstandigen (zzp’ers) in het zelfstandigenbeleid en door regulering van de uitzendsector. Daarnaast wordt gestreefd naar meer vaste contracten voor werknemers.
• Stapsgewijs wordt gewerkt aan verbeteringen in de sociale zekerheid, fiscale regelingen en de toeslagen, zodat werken meer loont. Wetgeving wordt voorbereid voor een hervorming van het toeslagen- en belastingstelsel.
• Koopkracht en lastenverlichting voor werkende middeninkomens. Het doel van de lastenverlichting is dat middeninkomens hier optimaal baat bij hebben en dat de lastenverlichting duidelijk zichtbaar is voor huishoudens. Om dit te bewerkstelligen wordt bijvoorbeeld een derde belastingschijf in de inkomstenbelasting geïntroduceerd. Dit is zichtbaarder dan aanpassingen in de arbeidskorting of algemene heffingskorting.
• Een knelpuntenaanpak voor specifieke groepen onder het bestaansminimum, onder wie werkende armen.

Arbeidsmigratie

• Het is hard nodig grip te krijgen op arbeidsmigratie. Arbeidsmigratie is nodig voor onze economie en ondernemers, maar het is nodig kritisch te blijven op wie wij nodig hebben en wie ons nodig heeft. Er komt een afwegingskader voor de vestiging van nieuwe bedrijven, in relatie tot de benodigde arbeidsmigranten, ruimte en energie.
• Om arbeidsmigratie tegen lage lonen en onder slechte arbeidsomstandigheden te beperken worden maatregelen getroffen.

Sociale zekerheid

• Hervorming WW. Het hoofdlijnenakkoord bevat het voornemen de WW te hervormen. De wijze waarop dit wordt vormgegeven is onderdeel van de uitwerking van het hoofdlijnenakkoord. De hervorming kan bestaan uit het verlengen van de opzegtermijn arbeidscontracten in combinatie met een poortwachterstoets WW bij het UWV en of een verkorting van de WW-duur tot 18 maanden.

Human capital

• De beschikbaarheid van talent, versterking van de kenniseconomie, innovatie, en (digitale) infrastructuur krijgen prioriteit.

Personeelstekorten in maatschappelijke sectoren

Krapte arbeidsmarkt wordt o.a. benoemd bij, woningbouw, energietransitie, zorg, onderwijs. Dit leidt tot de onderstaande afspraken:

• Zorg: Het aanpakken van de personeelskrapte in de zorg heeft grote prioriteit. Daarom wordt het aantrekkelijker gemaakt om in de zorg te werken, door middel van meer autonomie, loopbaanperspectief, goede arbeidsvoorwaarden en beperking van regeldruk en van administratieve lasten, bijvoorbeeld door meer innovaties. Gestimuleerd wordt dat personeel in loondienst eerste keuze krijgt bij roosterindeling.
• Zorg: Terugdraaien intensivering zorgarbeidsmarktbeleid. Vanaf 2022 is er 130 miljoen euro beschikbaar aan extra middelen voor het programma Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn (TAZ). Deze maatregel draait de intensivering terug per 2026.
• Onderwijs: Bevorderen van meer zijinstroom, meer voltijds werken, meer mannen voor de klas door in de pabo losse opleidingen voor het jonge en oude kind te introduceren, meer zeggenschap geven aan de leerkracht en regeldruk en administratielast fors verlagen.

Voor de volledigheid

Voor de volledigheid vindt u hieronder de linkjes naar het hoofdlijnenakkoord, de doorrekening van het CPB en de twee documenten waaruit wordt geciteerd in de teksten.

De ministers van SZW, OCW en EZK hebben in een Kamerbrief plannen gepresenteerd voor de hervorming van de arbeidsmarktinfrastructuur. Samenwerkende partners in de arbeidsmarktregio krijgen hiermee duidelijkheid over de voortzetting van de regionale samenwerking. Het is belangrijk dat mensen en bedrijven weten waar ze hulp kunnen krijgen bij de zoektocht naar een baan of personeel, zeker gezien de personeelstekorten op de arbeidsmarkt.

Het kabinet investeert daarom in Werkcentra door heel Nederland. Een Werkcentrum is 1 loket in de buurt waar je met verschillende hulpvragen terecht kunt. De komende jaren wordt hier € 86 miljoen extra voor gereserveerd. Dat schrijven minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en minister Schouten voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen, mede namens minister Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat, minister Dijkgraaf van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en minister Paul voor Primair en Voortgezet Onderwijs, in een brief aan de Tweede Kamer.

Samen met een kwartiermaker gaan de partners van RW-POA Rivierenland de komende maanden voor de arbeidsmarktregio Rivierenland aan de slag met de implementatie van deze brief in de regio.

Sinds januari 2024 vindt een herijking plaats van de Regionale Aanpak Jeugdwerkloosheid. Inmiddels zijn de eerste fasen van het herijkingsproces afgerond. Zo zijn de betrokken partners gesproken en documenten en data geanalyseerd. Ook de aankomende wet ‘van school naar duurzaam werk’. Is meegenomen. Op basis hiervan zijn de eerste ‘denkrichtingen’ voor het herijkte actieplan besproken met de partners. In de aankomende periode worden deze denkrichtingen verder uitgewerkt, wat moet leiden tot een conceptvoorstel voor de herijkte aanpak. Dit conceptvoorstel wordt op 6 juni 2024 ter bespreking voorgelegd aan het Bestuurlijk Overleg RW-POA. Voortvloeiend uit de gesprekken is het voorstel om in gezamenlijk opdrachtgeverschap met het Doorstroompunt Rivierenland een procesbegeleider te werven in aanloop naar de wet ‘van school naar duurzaam werk’.

Wet van school naar duurzaam werk

De wet ‘van school naar duurzaam werk’ moet per 1 augustus 2025 inwerkingtreden en verplicht elke Doorstroompunt-regio een regionaal programma op te stellen, dat als opvolger geldt van zowel de regionale aanpak jeugdwerkloosheid als het programma voortijdig schoolverlaters (VSV). Naast de Doorstroompunt-regio wordt ook de arbeidsmarktregio door de wet verplicht om betrokken te zijn bij de totstandkoming van dit regionaal programma. De procesbegeleider krijgt de opdracht om – onder anderen op basis van de input uit de herijking aanpak jeugdwerkloosheid – het proces naar de inwerkingtreding van de wet te faciliteren en te begeleiden. Doel is om per 1 augustus 2025 (de basis) voor een regionaal programma te hebben staan, inclusief governance.

Stand van zaken per actielijn

Het actieplan kent vier actielijnen. Voor elke actielijn is een werkgroep ingericht de betrokken regionale partners.